Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Κουζίνα-Συνταγές. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Κουζίνα-Συνταγές. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Herbalife και υγιεινή διατροφή

Η σύνθεση ενός διατροφολογίου δεν είναι πια τόσο δύσκολη, αρκεί να ακολουθείτε ακριβώς το κανόνα του «πότε,τι,πώς». Η καμπύλη απόδοσης του ανθρώπου ανεβαίνει κατά τη διάρκεια του πρωινού, φτάνει στη κορυφή της κατά το μεσημέρι και μετά ξαναπέφτει, λιγότερο ή περισσότερο γρήγορα. Ανάλογα με το προϊόν της διατροφής, η καμπύλη της διατροφής μπορεί να είναι υψηλότερη ή χαμηλότερη και η απόδοση να μειώνεται νωρίτερα ή αργότερα.
Προγευματίζετε ελάχιστα ή καθόλου, πίνετε τα πρωινά μόνο καφέ, το μεσημέρι δεν τρώτε κάτι πρόχειρο, παρά κρατιέστε ηρωικά μέχρι το βράδυ με ένα γιαούρτι και ένα μήλο, έτσι ανεβαίνει απότομα η καμπύλη απόδοσης και πέφτει νωρίς το απόγευμα πολύ γρήγορα. Ο οργανισμός κινητοποιεί τις απαιτούμενες θερμίδες από τα αποθέματα. Αυτό, του κοστίζει επιπλέον ενέργεια και αυτήν τη χρειάζεστε εσείς στη δουλειά σας. Όταν πια το βράδυ, εντέλει, τρώτε κανονικά, κάθεστε με τέτοια φοβερή πείνα στο τραπέζι, που ένας ενσυνείδητος έλεγχος της ποσότητας και της ποιότητας του φαγητού δεν είναι πλέον εφικτός. Αντίθετα ,με περισσότερα μικρά γεύματα, ο οργανισμός έχει στη διάθεση του μόνιμα αρκετή ενέργεια από τις τροφές. Δεν αισθάνεσθε τόσο σύντομα κουρασμένοι ή αποκαμωμένοι και η βραδυνή σας πείνα δεν είναι πια τόσο έντονη .

Τα περισσότερα τρόφιμα έχουν μια φυσική περιεκτικότητα σε ζωτικά στοιχεία και επομένως τη δυνατότητα να δημιουργούν αίσθημα κορεσμού. Όσο πιο πολύ έχουν μεταποιηθεί, τόσο χάνουν αυτές τις ιδιότητες. Έτσι μπορείτε με τις ίδιες ποσότητες τροφών να έχετε διαφορετικό βαθμό κορεσμού. Οι σαλάτες χορταίνουν, για παράδειγμα, περισσότερο από τα μεμονομένα λαχανικά και το ψωμί ολικής αλέσεως περισσότερο από το λευκό. Όσο μεγαλύτερη θρεπτική αξία έχουν οι τροφές, τόσο ευκολότερα προμηθεύεται ο οργανισμός τα απαραίτητα ζωτικά στοιχεία.

Το καλύτερο θα ήταν να μπορούσατε να καταναλώνετε τις τροφές στη μορφή ακριβώς με την οποία έχουν παραχθεί. Επειδή δυστυχώς αυτό δεν είναι δυνατό,θα πρέπει να προσπαθείτε ώστε η καθημερινή σας διατροφή να έχει υποστεί όσο το δυνατόν λιγότερη επεξεργασία. Τέλος συνηθείστε να πίνετε καθημερινά επαρκή ποσότητα νερού για να επωφεληθείτε από τις ευεργετικές του επιδράσεις.
Η herballife προσφέρει μια εναλλακτική προσέγγιση στον ευαίσθητο τομέα της διατροφής.  Ειδικά στις μέρες μας το κεφάλαιο διατροφή αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία ,δεδομένου του πολυάσχολου τρόπου ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Η παχυσαρκία, ο καθιστικός τρόπος ζωής και ο εθισμός στην ανθυγιεινή διατροφή με τα έτοιμα, κακής ποιότητας πρόχειρα γεύματα, τείνουν να μετατρέψουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής σε έναν παράγοντα που προκαλεί ποικίλα προβλήματα σχετιζόμενα με την υγεία γενικότερα και την παχυσαρκία ειδικότερα. Στην herbalife προτείνουμε μία αλλαγή στο τρόπο διατροφής μας, ώστε να επωφεληθούμε από την αξία της υγιεινής διατροφής σε συνδυασμό με μια αυξημένη φυσική δραστηριότητα.

Είδη πράσινου τσαγιού

Το πράσινο τσάι μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε πολλές μορφές. Το άρωμα και η γεύση του βασίζονται στην καλλιέργεια και επεξεργασία του φύλλου του τσαγιού. Παρακάτω είναι τα διάφορα είδη, με κάποιες πληροφορίες για το καθένα.

Hoji cha 
Τα φύλλα ψήνονται σε υψηλή θερμοκρασία. Μετά το ψήσιμο, έχει μια πολύ ξεχωριστή όψη, που είναι αναγνωρίσιμη από μακριά. Τα φύλλα είναι σκούρα καφέ και μετά και μετά την ζύμωσή του, το υγρό μοιάζει με μαύρη μπύρα. Η προετοιμασία του είναι ζωτικής σημασίας, για να κρατήσει το άρωμά του και μετά την παρασκευή του. Γι’ αυτό φυλάσσετε σε μεγάλα πήλινα δοχεία, όπου είναι στοιβαγμένα πολλά φύλλα τσαγιού μαζί.
Konacha
Είναι επίσης γνωστό ως κονιοποιημένο τσάι και θεωρείται το πιο νόστιμο και λεπτό στην γεύση τσάι. Μιας και η τιμή του είναι λογική, μπορεί ο καθένας να απολαύσει την υπέροχη γεύση του και το δελεαστικό του άρωμα. Agari είναι μία άλλη ονομασία που δίνεται στο Konacha και πίνεται με σούσι. Για την προετοιμασία του χρησιμοποιείται ύφασμα ή φακελάκια ή σουρωτήρι. το βραστό νερό πρέπει να χύνεται στο δοχείο πολύ γρήγορα.

Gyokuro
Πήρε την ονομασία του από τα δέντρα που βρίσκονται υπό σκιά. Η σκιά γίνεται από καλάμια. Με αυτόν τον τρόπο οι καλλιεργητές ελέγχουν σε ένα βαθμό την φωτοσύνθεση, κάτι που μεγιστοποιεί τις βιταμίνες. Με υψηλά επίπεδα αμινοξέων, το Gyokuro έχει πιο πλούσια γεύση. Η λιγότερη τανίνη το καθιστά πιο εκλεπτυσμένο.

Sencha
Το όνομα του απορρέει από τον τρόπο που παρασκευάζεται. Μπαίνει πρώτα στον ατμό. Στη συνέχεια τρίβεται στο χέρι και μετά αποξηραίνεται. Θεωρείται το πιο δημοφιλές τσάι και αποτελεί το 80% της παραγωγής στην Ιαπωνία. Από το δέντρο λαμβάνονται μόνο τα φύλλα, που δεν καλύπτονται το ένα από το άλλο και έτσι έχουν αυξημένα επίπεδα καφείνης και τανίνης. Έχουν μια λαμπερή απόχρωση του πράσινου. Το τρίψιμο είναι το μυστικό αυτού του τσαγιού. Αυτό είναι που δίνει την μοναδική του γεύση. Μετά την έκχυσή του έχει κίτρινο χρώμα και μια ελαφριά γεύση πίκρας και γλύκας μαζί, που δένουν αρμονικά.
Maccha
Το τσάι αυτό προέρχεται από το Gyokuro και καλλιεργείται στην σκιά. Η διαδικασία της τριβής με το χέρι, δεν περιλαμβάνεται στο παρασκεύασμα. Τα φύλλα ξηραίνονται μόνο στον ατμό. Έχει χρώμα βαθύ πράσινο και παχιά αφρώδη εμφάνιση. Η γεύση του είναι ελαφρώς πικρή.

Yanagi
Είναι επίσης γνωστό ως “ποταμός ιτιά” Το όνομα του προέρχεται από την όψη του. Εξαιτίας του τριψίματος, μοιάζει με φύλλο ιτιάς. Έχει ελαφρύτερη γεύση από το Sencha.

Συνταγές με ψάρια απ' όλο τον κόσμο

Πεσκανδρίτα στιφάδο (Ανζού, Γαλλία)

για 6 άτομα

Βάζουμε σε ένα πήλινο σκεύος, 1 κιλό πεσκανδρίτσα, με 50 γρ. βούτυρο, μισό μπουκάλι κρασί και 1 φύλλο δάφνης. Αλατοπιπερώνουμε και αφήνουμε να ψηθεί αργά, γυρίζοντας πότε - πότε το ψάρι, επί 35-40 λεπτά. Έπειτα το βγάζουμε και το διατηρούμε ζεστό.
Στη συνέχεια ρίχνουμε στο σκεύος, 1,5 κιλο μύδια ψύχα

Ετοιμάζουμε τη σάλτσα ξεχωριστά ως εξής: Ψιλοκόβουμε ένα μεγάλο κρεμμύδι, το τσιγαρίζουμε σε 30 γρ. βούτυρο και προσθέτουμε 2 σκελίδες σκόρδο κοπανισμένες και 25 γρ. αλεύρι. Αφήνουμε τη σάλτσα να ψηθεί για μερικά δευτερόλεπτα και προσθέτουμε το χύμο του ψαριού από το πήλινο σκεύος. Τέλος, προσθέτουμε στη σάλτσα 250 γρ. φρέσκια κρέμα γάλακτος. Ρίχνουμε αλάτι και πιπέρι και περιχύνουμε το ψάρι και τα μύδια, για να τα σερβίρουμε αμέσως μετά.


Μπακαλιάρος αλά πορτογκέζ (Πορτογαλία)

για 4 άτομα

Πλένουμε 4 πατάτες, τις βράζουμε για 20-25 λεπτά σε αλατισμένο νερό, τις στραγγίζουμε και τις ξεφλουδίζουμε. Βάζουμε σε μια κατσαρόλα 600 γρ. φιλέτα φρέσκου μπακαλιάρου, με 250 γρ. νερό αλατισμένο. Τον σκεπάζουμε και τον αφήνουμε να σιγοβράσει για 15 λεπτά.. Έπειτα τον στραγγίζουμε, αφαιρούμε τα πτερύγια και τις πέτσες και τον κόβουμε σε κομμάτια.

Κόβουμε σε φέτες τις πατάτες και τις παιρνάμε με σκόρδο και κρεμμύδι στο τηγάνι, όπου έχουμε ζεστάνει 8 κουταλιές ελαιόλαδο. Προσθέτουμε μετά λίγο αλάτι και μερικές ελιές χωρίς κουκούτσι.

Σε ένα βουτυρωμένο ταψί βάζουμε τις μισές πατάτες και τις σκεπάζουμε με κομμάτια μπακαλιάρου. Ρίχνουμε αλάτι και πιπέρι, βάζουμε και τις υπόλοιπες πατάτες, ρίχνουμε 100 γρ. άσπρο κρασί ξηρό και το βάζουμε σε μέτριο φούρνο για 20-25 λεπτά.

Σερβίρουμε τον μπακαλιάρο στο ταψί, αφού τον γαρνίρουμε με 4 αυγά σφιχτά, κομμένα σε ροδέλες και αφού πασπαλίσουμε με ψιλικομμένο μαϊντανό.


Ψάρι μαρινάτο (Ταϊτή)

για 2 άτομα

Κόβουμε σε μικρούς κύβους 800 γρ. ωμό ψάρι με κρουστή σάρκα (τσιπούρα, πεσκανδρίτσα κ.τ.λ.) και το βάζουμε σε μια μαρινάτα από χυμό λεμονιού, αλάτι και πιπέρι για 3 ώρες και το γυρίζουμε πότε πότε.

Στο μεταξύ καθαρίζουμε ένα μεγάλο καρότο και μια πράσινη πιπεριά και τα κόβουμε σε λεπτές μακρόστενες φέτες. Τα ρίχνουμε σε νερό που κοχλάζει για 3 λεπτά και έπειτα τα στραγγίζουμε και τα περνάμε από κρύο νερό.

Βγάζουμε το ψάρι από την μαρινάτα, το στραγγίζουμε και το βάζουμε σε μια σαλατιέρα, όπου θα έχουμε ανακατέψει γάλα καρύδας και ξυσμένη καρύδα. προσθέτουμε το καρότο, την πιπεριά, αλάτι και πιπέρι.
Φτιάχνουμε μια σάλτσα βινεγκρέτ, με 8 κουταλιές λάδι, 3 κουταλιές ξύδι, λίγο κρεμμύδι και μία σκελίδα σκόρδο, κοπανισμένα στο γουδί, καθώς και λίγη μουστάρδα. Περιχύνουμε το ψάρι με την σάλτσα και γαρνίρουμε με φέτες ντομάτας.


Χέλι με πρασινάδα (Βέλγιο)

για 4 άτομα

Καθαρίζουμε 2 χέλια των 450 γρ. περίπου το καθένα, τα πλένουμε και τα τεμαχίζουμε σε κομμάτια των 5 εκατοστών. Τα ψήνουμε επί 5 λεπτά σε δυνατή φωτιά, μέσα σε βαθύ τηγάνι που περιέχει 60 γρ. βούτυρο, 1 κουτάλι μαϊντανό ψιλοκομμένο και 1 κουτάλι ψιλοκομμένο κρεμμύδι. Τα σκεπάζουμε με μισό κιλό άσπρο κρασί ξηρό και προσθέτουμε λίγο θυμάρι και δάφνη κοπανισμένα, αλάτι , πιπέρι και μερικά αρωματικά φυτά. Μια χούφτα λάπαθα, μερικά φύλλα φρέσκο φασκόμηλο, μια χούφτα σπανάκι και λίγο μαϊντανό.

Τα αφήνουμε να ψηθούν για 15 λεπτά, ανακατεύοντας με μια σπάτουλα και το βγάζουμε γρήγορα από την φωτιά. Προσθέτουμε 3-4 κρόκους χτυπημένους για να δέσει η σάλτσα και λίγο χυμό λεμονιού.

Για να σερβίρουμε, τοποθετούμε τα κομμάτια του ψαριού σε ραβιέρες και τα περιχύνουμε με τον χυμό τους., που πρέπει να είναι παχύρευστος. Μπορούμε επίσης να σερβίρουμε τα χέλια κρύα.

Τρόποι ψησίματος των ψαριών

Ποσέ σε κουρ-μπουγιόν

Για ψάρια μέτρια και μεγάλα όπως το λαυράκι, ο λούτσος και η συναγρίδα. 

Για να ετοιμάσουμε το κουρ-μπουγιόν χρειαζόμαστε 4 κιλά νερό, 1 ποτήρι ξίδι άσπρο, 1 κρεμμύδι, 1 καρότο, 1 φέτα λεμόνι, λίγο μαϊντανό, 1 δαφνόφυλλο και χοντρό αλάτι.

Βάζουμε τα υλικά να βράσουν για 45 λεπτά και τραβάμε την κατσαρόλα από τη φωτιά. Βάζουμε μέσα το ψάρι, κατά προτίμηση τυλιγμένο με ένα πανί. Βάζουμε ξανά την κατσαρόλα στη φωτιά και την αφήνουμε να πάρει μια βράση. Συνεχίζουμε το ψήσιμο σε πολύ χαμηλή φωτιά για να μην διαλυθεί το ψάρι μας. Όταν το μάτι του θολώσει και αρχίσει να βγαίνει από την κόγχη του, είναι έτοιμο. Χρειάζονται περίπου δέκα λεπτά ψησίματος για ένα ψάρι του ενός κιλού, δεκαπέντε λεπτά για δύο κιλά και τριάντα λεπτά για 4-5 κιλά ψάρι. Αν το ψάρι πρόκειται να σερβιριστεί κρύο, πρέπει να το αφήσουμε να κρυώσει στον ζωμό του και έπειτα να το στραγγίξουμε.
Η παραπάνω σύνθεση του κουρ-μπουγιόν μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με την φύση του ψαριού που μαγειρεύουμε, οπότε αντικαθιστούμε το ξίδι με χυμό λεμονιού ή συχνά με άσπρο κρασί.

Ψήσιμο στο φούρνο
Για ψάρια χοντρά, μέτρια και φιλέτα, όπως η τσιπούρα, η σμέρνα και ο τόνος. . Ένα ψάρι μπορεί να ψηθεί τόσο καλά στο φούρνο, όσο και ένα κομμάτι κρέας. Αυτό το είδος ψησίματος δεν ταιριάζει σε όλα τα ψάρια. Εδώ τα ψάρια πρέπει να έχουν σάρκα κρουστή και να είναι αρκετά χοντρά. Αν το ψάρι είναι χοντρό, το τρυπάμε στα πλευρά με το μαχαίρι για να διευκολυνθεί το ψήσιμο σε βάθος. Τα αλατίζουμε μέσα και έξω. Το βάζουμε σε ένα ταψί λαδωμένο μαζί με λίγο δενδρολίβανο. Το ψήνουμε για 20΄-30΄ σε πολύ ζεστό φούρνο (μερικές φορές και περισσότερο), ανάλογα με το μέγεθος του ψαριού. Πριν το βγάλουμε το γυρίζουμε και από την άλλη πλευρά.

Ψάρι μπρεζέ
Βάζουμε σε ένα ταψί που προηγουμένως το βουτυρώσαμε, ένα στρώμα από ροδέλες κρεμμυδιού, ψιλοκομμένα καρότα και φρέσκα κρεμμυδάκια. Από πάνω βάζουμε το ψάρι αλατοπιπερωμένο, ρίχνουμε 250 γραμμάρια άσπρο ξηρό κρασί. Αν το ψάρι είναι άπαχο, μπορούμε να το τυλίξουμε με λεπτές φέτες λαρδί και αν είναι παχύ, με ένα δ=λαδόχαρτο. Το βάζουμε σε ζεστό φούρνο. Στη διάρκεια του ψησίματος , το περιχύνουμε τακτικά με την σάλτσα του.

Ψήσιμο στη σχάρα
Μικρά και μέτρια ψάρια ολόκληρα, όπως η σαρδέλα, τα σκουμπριά, τα μπαρμπούνια, οι πέστροφες και οι τσιπούρες.

Αν το ψάρι ξεπερνά τα 150 γραμμάρια, του κάνουμε μερικές τομές και από τις δύο πλευρές, για να διευκολύνουμε το ψήσιμο σε βάθος. Αν είναι αρκετά χοντρό, καλύτερα να το κόψουμε σε φέτες 2 εκατοστών. Αλατίζουμε το ψάρι και του βάζουμε πιπέρι, έπειτα το βουτάμε σε λάδι και το βάζουμε στη σχάρα. Στη διάρκεια του ψησίματος το αλείφουμε με λαδολέμονο.
Αν θέλουμε να γίνει πιο γευστικό το ψάρι, το μαρινάρουμε για μισή ώρα σε λαδολέμονο και αρωματικά φυτά, πριν το βάλουμε στη σχάρα.

Ψήσιμο ογκρατέν
Για φιλέτα ψαριών και μέτρια ψάρια, όπως το νταούκι και η γλώσσα. Η σάλτσα ογκρατέν επιτυγχάνεται με την δια βρασμού ελάττωση ίσης ποσότητας άσπρου κρασιού και χυμού ψημένου ψαριού.

Για 1 κιλό φρέσκο ψάρι, βάζουμε 200 γραμ. φρέσκα κρεμμυδάκια και 200 γραμ. ξερό κρεμμύδι να ψηθούν σε 50 γραμ. βούτυρο. Προσθέτουμε 200 γραμ. μανιτάρια λεπτοκομμένα. Ρίχνουμε την μισή από αυτή τη σάλτσα σε ένα πυρίμαχο σκεύος και από πάνω στρώνουμε τα ψάρια. Τα περιχύνουμε τώρα με την υπόλοιπη σάλτσα. αφού βάλουμε το ανάλογο πιπέρι και αλάτι. Πασπαλίζουμε με τριμμένη φρυγανιά και περιχύνουμε με λιωμένο βούτυρο.

Ώσπου να ψηθεί το ψάρι, πρέπει η σάλτσα να έχει πήξει και να έχει ροδίσει η πάνω επιφάνεια της. Μόλις βγάλουμε το έτοιμο φαγητό από το φούρνο, το ραντίζουμε με λίγο χυμό λεμονιού και το σερβίρουμε αμέσως.
Τηγάνισμα
Ψάρια μικρά ή μέτρια, όπως οι σαρδέλες, ο γαύρος. οι γλώσσες και οι κουτσομούρες.

Σκουπίζουμε καλά τα ψάρια, τα αλατίζουμε και τους βάζουμε πιπέρι, τα αλευρώνουμε και τα τινάζουμε ελαφρά για να φύγει το περίσσιο αλεύρι. Στη συνέχεια τα βουτάμε στο καυτό και λίγο αχνιστό λάδι. Τα αφήνουμε 5-8 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθος. Όσο πιο μικρά είναι, τόσο πιο γρήγορα τα βγάζουμε. Δεν πρέπει να βάζουμε μεγάλη ποσότητα ψαριών μαζί, για να μην κρυώνει το λάδι. Σερβίρουμε αμέσως για να είναι τα ψάρια τραγανά και χρυσαφένια.

Τα ψάρια και τα μυστικά τους στην κουζίνα

Πως διαλέγουμε ψάρι
Πριν απ’ όλα, το ψάρι πρέπει να είναι φρέσκο, τόσο για την επιτυχία του φαγητού, όσο και για την γευστικότητα του και την θρεπτική του αξία.
Το φρέσκο ψάρι έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
  • Δέρμα λαμπερό και λέπια που ξεκολλούν εύκολα από το σώμα του ψαριού.
  • Μάτια ζωηρά, λαμπερά και διάφανα.
  • Σάρκα κρουστή και ελαστική.
  • Σπάραχνα με ζωηρό κόκκινο χρώμα.
  • Μυρωδιά όχι έντονη, με μια αύρα θάλασσας.

Πως καθαρίζουμε το ψάρι
Από τα ψάρια με λέπια, πρώτη μας δουλειά είναι να τα αφαιρέσουμε και μετά να τα ξεκοιλιάσουμε. Για το ξελέπισμα, κρατάμε το ψάρι γερά από την ουρά και με ένα μαχαίρι όχι πολύ κοφτερό, ξύνουμε δυνατά το σώμα του ψαριού, με κατεύθυνση από την ουρά προς το κεφάλι, δηλαδή αντίθετη προς εκείνη που έχουν τα λέπια. Υπάρχουν και ειδικά εργαλεία που διευκολύνουν σημαντικά αυτή τη δουλειά. Έπειτα κόβουμε τα πτερύγια με ένα γερό ψαλίδι, καθώς επίσης και την ουρά του.Στη συνέχεια με ένα μαχαίρι ανοίγουμε το ψάρι κατά μήκος, ακολουθώντας την κοιλιά, και του βγάζουμε τα εντόσθια και τα σπάραχνα, που τα ξεριζώνουμε με τα δάχτυλα μας. Πλένουμε έπειτα γρήγορα το ψάρι με άφθονο δροσερό νερό, και το τυλίγουμε σε ένα πανί, ή σε απορροφητικό χαρτί.


Πως να διατηρήσουμε το ψάρι

Στο ψυγείο
Το ψάρι ωμό μπορούμε να το διατηρήσουμε στο ψυγείο για μια ή δυο μέρες, αλλά δεν συνιστάται για περισσότερο. Δεν πρέπει να το αφήνουμε στο νερό. Θα το τυλίξουμε με αλουμινόχαρτο και θα το τοποθετήσουμε στην κατάψυξη, ή στο ειδικό συρτάρι των ψαριών, που στα ψυγεία συνήθως βρίσκεται ακριβώς δίπλα από τον θάλαμο κατάψυξης.

Χωρίς ψυγείο
Μπορούμε να διατηρήσουμε το ψάρι μόνο για μερικές ώρες και μάλιστα σε δροσερό μέρος, τυλιγμένο στο χαρτί του και ακαθάριστο, γιατί είναι προτιμότερο να το πιάνουμε όσο γίνεται λιγότερο. Τα καθαρίζουμε ακριβώς όταν θέλουμε να το ετοιμάσουμε για ψήσιμο. Όταν ο καιρός είναι βροχερός, πρέπει να το ξελεπίσουμε και να το καθαρίσουμε αμέσως μόλις το αγοράσουμε ή το ψαρέψουμε. Έπειτα το σκουπίζουμε, το ραντίζουμε με ξύδι, το πασπαλίζουμε με ψιλό αλάτι, το τυλίγουμε σε ένα στεγνό πανί και το αφήνουμε σε δροσερό μέρος. Φροντίζουμε να το ψήσουμε γρήγορα.

Στην κατάψυξη
Σήμερα δεν είναι εύκολο να βρεις φρέσκο ψάρι. Υπάρχει όμως πάντοτε στην αγορά το κατεψυγμένο, η κατανάλωση του οποίου δεν είναι και μικρότερη. Βρίσκουμε ψάρια έτοιμα για ψήσιμο, φιλέτα ψαριού καθαρισμένα, ή ακόμα και ολόκληρα ψάρια. Τα ολόκληρα όμως απαιτούν ένα αργό ξεπάγωμα, πριν ετοιμαστούν για ψήσιμο.
Το κατεψυγμένο ψάρι είναι πάρα πολύ φρέσκο, γιατί έχει καταψυχθεί αμέσως μόλις ψαρεύτηκε και μάλιστα πάνω στα ίδια τα αλιευτικά. Με τον τρόπο αυτό, οι θρεπτικές του ιδιότητες δεν παθαίνουν καμιά αλλοίωση. 
Εκτός από την κατάψυξη υπάρχουν και άλλοι τρόποι διατηρήσεως του ψαριού, οι βαικότεροι από τους οποίους είναι οι εξής:

Αποστείρωση: Δοκιμάστηκε από τον Άππερ το 1976 και χρησιμοποιείται για τα κονσερβοποιημένα ψάρια όπως ο τόννος και ο σολομός.
Ξήρανση: Συνιστάται στο στέγνωμα του ψαριού στον αέρα, έτσι που να απαλλάσεται εντελώς από το νερό του, που στην αντίθετη περίπτωση θα ευνοούσε την αλλοίωση της σάρκας του.

Κάπνισμα: Το ψάρι ξηραίνεται με την επίδραση καπνού, που παράγεται από την καύση ειδικών αρωματικών χαμόκλαδων. Με τον τρόπο αυτό τροποποιείται βέβαια σε βάθος η φυσική του γεύση, αλλά και η νέα που προκύπτει είναι πάλι πολύ ευχάριστη.

Πάστωμα: Το πάστωμα με αλάτι συνδυάζεται συχνά με την ξήρανση και χρησιμοποιείται ιδιαίτερα για την διατήρηση του βακαλάου, της ρέγγας, του τόνου και της αντζούγιας.

Καλοφαγάδες στην αρχαία Ελλάδα

Κατά την αρχαϊκή και κλασική εποχή, η λιτότητα, την οποία επέβαλλαν οι φυσικές και κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας, αναγνωρίζεται ως αρετή. Οι Έλληνες δεν αγνοούν την καθαρή απόλαυση που μπορεί να προσφέρει το φαγητό, εντούτοις το τελευταίο ώφειλε να παραμένει απλό. Ο Ησίοδος, ως άνθρωπος της υπαίθρου, θεωρεί πραγματικό τσιμπούσι μια μερίδα κρέατος ψημμένη στη σχάρα, το γάλα και τις γαλέττες, όλα αυτά στα πλαίσια μιας ηλιόλουστης ημέρας. Ακόμη καλύτερο γεύμα θεωρείται το δωρεάν γεύμα: «ξεφάντωμα χωρίς πληρωμή είναι κάτι που δεν πρέπει να αφήνει κανείς να πάει χαμένο», σημειώνει ο φιλόσοφος Χρύσιππος.
Η επιδίωξη της γαστρονομικής υπερβολής θεωρούταν, αντίθετα, απαράδεκτη, το δίχως άλλο ένα σημάδι ανατολίτικης μαλθακότητας: οι Πέρσες ήταν πρότυπο παρακμής εξαιτίας της αγάπης τους για την πολυτέλεια, η οποία εκδηλώνεται φυσικά και στο τραπέζι.

Οι αρχαίοι συγγραφείς αρέσκονταν στο να περιγράφουν το γεύμα του Μεγάλου Βασιλέως των Αχαιμενιδών: ο Ηρόδοτος, ο Κλέαρχος ο Σολεύς, ο Στράβων  και ακόμη περισσότερο ο Κτησίας συμφωνούν στις περιγραφές τους. Από την άλλη πλευρά, οι Έλληνες τόνιζαν με υπερηφάνεια την αυστηρότητα των διατροφικών τους συνηθειών. Ο Πλούταρχος  αφηγείται πως ένας από τους βασιλείς του Πόντου, περίεργος να δοκιμάσει τον περίφημο «μέλανα ζωμό» των Λακεδαιμονίων, αγόρασε έναν μάγειρα από τη Λακωνία. Δοκιμάζοντάς το διαπίστωσε πως ήταν πολύ άνοστο για τα γούστα του. Ο μάγειράς του, ωστόσο, απεφάνθη: «Ω βασιλιά, για να εκτιμήσει κάποιος αυτό το ζωμό, πρέπει αρχικά να κολυμπήσει στον ποταμό Ευρώτα». Σύμφωνα με τον Πολύαινο, ο Αλέξανδρος ο Μέγας, ανακαλύπτοντας την αίθουσα όπου παρατίθονταν τα γεύματα της περσικής αυλής, ειρωνεύτηκε το γούστο τους στο φαγητό και σε αυτό απέδωσε την ήττα τους. Ο Παυσανίας από τη Σπάρτη, μαθαίνοντας τις διατροφικές συνήθειες του Πέρση Μαρδόνιου, ειρωνεύτηκε τους Πέρσες που επιθυμούσαν να κατακτήσουν τους Έλληνες τη στιγμή που ζούσαν τόσο απλά. 

Αποτέλεσμα αυτής της λατρείας για την αυστηρότητα, ήταν η κουζίνα παραμένει για αιώνιες βασίλειο των γυναικών, είτε ελεύθερων είτε δούλων. Μολαταύτα, στην κλασική περίοδο κάνουν την εμφάνισή τους στην αρχαία γραμματεία ειδικοί στη μαγειρική. Τόσο ο Αιλιανός, όσο και ο Αθήναιος αναφέρουν τους χίλιους μάγειρες που συνόδευαν το Σμινδυρίδη από τη Σύβαρη στο ταξίδι του στην Αθήνα κατά την εποχή του Κλεισθένη, αν και με αποδοκιμασία. 

Ο Πλάτων στο έργο του «Γοργίας» αναφέρει το Θεαρίωνα τον αρτοποιό, το Μίθαικο που συνέγραψε μια πραγματεία για τη μαγειρική των Σικελών και το Σάραμβο που πωλούσε κρασιά. Τρεις εξέχοντες γνώστες των γλυκισμάτων, της κουζίνας κα του οίνου. Και διάφοροι άλλοι μάγειρες συνέγραψαν έργα σχετικά με την τέχνη τους. Με το πέρασμα του χρόνου, οι Έλληνες όλο και πιο πολύ εξελίσσονται σε καλοφαγάδες. Ο Αιλιανός σημειώνει: «στη Ρόδο, εκείνος που προσέχει ιδιαίτερα τα ψάρια και τα εκτιμά κι εκείνος που ξεπερνά τους πάντες σε γευσιγνωσία εγκωμιάζεται, θα λέγαμε, από τους συμπολίτες του ως ευγενικό πνεύμα». Κατά την ελληνιστική και κατόπιν κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, οι Έλληνες - τουλάχιστον οι εύποροι - χάνουν σιγά σιγά την εμμονή στη λιτότητα. 
Οι συνδαιτημόνες του συμποσίου το οποίο αφηγείται ο Αθήναιος κατά το 2ο - 3ο αιώνα μ.Χ. αφιερώνουν μεγάλο μέρος της συζήτησής τους σε απόψεις για το κρασί και τη γαστρονομία. Αναφέρονται στις ιδιότητες κάποιων ποικιλιών κρασιού, λαχανικών και κρεάτων, καθώς και σε ξακουστά πιάτα (γεμιστό καλαμάρι, κοιλιά κόκκινου τόνου, καραβίδες, μαρούλια ποτισμένα με οίνο και μέλι). Επικαλούνται ακόμη μεγάλους μάγειρες όπως ο Σωτηρίδης, σεφ του βασιλέως Νικομήδη Α' της Βιθυνίας. Όταν ο αφέντης του Σωτηρίδη βρισκόταν βαθειά στην ενδοχώρα πεθύμησε να φάει αντζούγιες. Εκείνος τότε προσομοίασε τη γεύση τους χρησιμοποιώντας ραπανάκια προσεκτικά τυλιγμένα ώστε να θυμίζουν αντζούγιες, λαδωμένα και αλατισμένα, πασπαλισμένα με σπόρους παπαρούνας. Το κατόρθωμα αυτό η Σούδα, μια βυζαντινή εγκυκλοπαίδεια, το αποδίδει λανθασμένα στο διάσημο Ρωμαίο γευσιγνώστη Απίκιο (1ος αιώνας π.Χ.), απόδειξη πως οι Έλληνες δεν υπολείπονταν πλέον σε τίποτα από τους Ρωμαίους.

Τα οστρακόδερμα και τα μαλάκια στην κουζίνα

Αστακός
Ο αστακός είναι περιζήτητος για το νόστιμο κρέας του και για το λόγο αυτό και πολύ ακριβός. Αφθονεί κυρίως στο Βόρειο Αιγαίο. Το μήκος του φτάνει τα 50-60 εκατ. και το βάρος του τα 1,5 με 2 κιλά. Γεννά 15-20.000 αυγά, που επωάζονται κάτω από την ουρά του επί 6 μήνες. Τα μικρά του εκκολάπτονται από τον Απρίλιο ως το Μάιο και απομακρύνονται αμέσως. Ο αστακός για να φαγωθεί, πρέπει να είναι φρέσκος και μάλιστα ζωντανός. Η ουρά του έχει άσπρη σάρκα, μα όταν είναι μπαγιάτικος, μελανιάζει. Η καλύτερη εποχή για αστακό είναι το τέλος του καλοκαιριού.
Γαρίδα
Οι γαρίδες αφθονούν στα ελληνικά νερά. Οι πιο περιζήτητες είναι οι γκρίζες και οι ροζ. Έχουν τρυφερό και νόστιμο κρέας πλούσιο σε λευκωματούχες ουσίες και σε φώσφορο. Στην αγορά τις βρίσκουμε φρέσκες, κατεψυγμένες και σε κονσέρβα. Τρώγονται με διάφορους τρόπους. Οι νωπές γαρίδες πρέπει να είναι πολύ φρέσκες, αλλιώς μυρίζουν άσχημα, κοκκινίζουν, και η ουρά τους μαυρίζει.

Καραβίδα
Η καραβίδα ανήκει στα καρκινοειδή των θαλασσίων, ποταμίων και λιμναίων νερών. Η καραβίδα των ποταμών είναι γνωστή σαν “αστακός του γλυκού νερού”, έχει μήκος μέχρι 20 εκατ. και τη βρίσκουμε στις ελληνικές λίμνες, ιδίως της Θεσσαλίας και της Ηπείρου. Έχει χρώμα πρασινωπό. Η θαλασσινή καραβίδα, η λεγόμενη και αστακοκαραβίδα, έχει χρώμα ανοιχτό κόκκινο και προσφέρεται συχνά για αστακός. Η καραβίδα πρέπει να είναι πολύ φρέσκια για να φαγωθεί, αλλιώς μυρίζει άσχημα και το χρώμα της αλλοιώνεται.

Κάβουρας
Ο κάβουρας αφθονεί στις ελληνικές θάλασσες. Υπάρχουν εδώ τρία είδη καβουριών: ο κοινός κάβουρας, η καβουρομάνα και ο σιδεροκάβουρας. Προσφέρεται στην αγορά ζωντανός ή σε κονσέρβα. Το κρέας του είναι πολύ γευστικό και ευκολοχώνευτο και μοιάζει πολύ με του αστακού. Η σούπα των καβουριών είναι εξαιρετική.

Αχιβάδα
Το μαλάκιο αυτό ανήκει στο είδος “χτένι”. Η σάρκα του παρασκευάζεται με διάφορους τρόπους και μπορούμε να φυλάξουμε τα κοχύλια, για να σερβίρουμε μέσα τους άλλα παρασκευάσματα.

Καλαμάρι
Το καλαμάρι ανήκει στα κεφαλόποδα μαλάκια και το γένος του περιλαμβάνει διάφορα είδη που συναντώνται σε όλες τις θάλασσες. Στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό ζει το κοινό καλαμάρι, που έχει χρώμα λευκό έως λευκοκίτρινο. Η σάρκα του είναι σκληρή αλλά νόστιμη. Παρασκευάζεται με διάφορους τρόπους. Το μελάνι που περιέχει, το κάνει πιο γευστικό, και αν δεν ενοχλεί οπτικά, καλό είναι να μην το αφαιρούμε κατά το μαγείρεμα. Εκτός από τα νωπά καλαμάρια -που πρέπει φυσικά να είναι φρέσκα- στην αγορά κυκλοφορούν και κατεψυγμένα, που επίσης μπορούν να μαγειρευτούν κατά διάφορους τρόπους.

Μύδι (μύτιλος)
Υπάρχουν 70 είδη μυδιών, που συναντώνται σ΄ όλες τις θάλασσες του κόσμου. Ζουν είτε προσκολλημένα στους βράχους, είτε κατά αποικίες στους αμμουδερούς ή λασπερούς βυθούς. Σε πολλές χώρες υπάρχουν ειδικά εκτροφεία μυδιών, τα λεγόμενα “μυτιλοτροφεία”. Είναι από τα πιο περιζήτητα θαλασσινά, αλλά μπορεί να προκαλέσει δυσπεψία ή ακόμη και δηλητηρίαση. Η πώληση των μυδιών ρυθμίζεται από αγορανομικές διατάξεις και μια παράδοση λέει ότι τα μύδια πρέπει να τρώγονται μόνο στους μήνες που καταλήγουν σε “-βριος” δηλ. Οκτώβριος κ.λ.π.
Σουπιά
Μαλάκιο που περιλαμβάνει 30 είδη, τα οποία ζουν σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Αφθονούν ιδιαίτερα στις ελληνικές θάλασσες. Το μήκος της φτάνει τα 30-50 εκτα. και το κόκκαλό της είναι πλούσιο σε ασβέστιο, χωρίς πάντως να τρώγεται. Το κόκκαλο αυτό χρησιμοποιείται στην κατασκευή οδοντόπαστας αλλά και για ν΄ ακονίζουν το ράμφος τους τα πουλιά των κλουβιών. Η σουπιά, όταν καταδιώκεται, εκκρίνει ένα μαύρο υγρό, με το οποίο θολώνει τα νερά και έτσι ξεφεύγει από το διώκτη της. Το υγρό αυτό (σέπια) το χρησιμοποιούν για την παρασκευή ορισμένων ειδικών μελανιών. Αν η σουπιά δεν είναι μικρή, πρέπει να την χτυπήσουμε για να μαλακώσει το κρέας της, όπως κάνουμε με το χταπόδι.

Στρείδι
Δίθυρο μαλάκιο της οικογένειας των οστρακοφόρων. Το επάνω του όστρακο είναι επίπεδο και το κάτω κυρτό και ενώνονται με έναν ελαστικό σύνδεσμο. Τα στρείδια είναι ερμαφρόδιτα και αλλάζουν φύλο μια φορά το χρόνο ή και συχνότερα. Τα θηλυκά γεννούν ένα εκατομμύριο αυγά σε κάθε περίοδο ωοτοκίας τους. Από τα είδη που προσφέρονται στο εμπόριο, είναι το ευρωπαικό στρείδι (όστρεον το εδώδιμον), που καλλιεργείται πολύ στην Αγγλία και τη Γαλλία, και το αμερικανικό (όστρεον το βιργινικόν). Είναι εσφαλμένη η άποψη, πως το στρείδι είναι βλαβερό το καλοκαίρι. Βλαβερά είναι μόνο τα στρείδια, που έχουν παραμείνει σε νερά μολυσμένα από διάφορα παθογόνα μικρόβια, και το καλοκαίρι βέβαια οι μολύνσεις των νερών είναι πιο συχνές. Τα στρείδια τρώγονται ωμά με λεμόνι ή παρασκευάζονται σε συνδυασμό με άλλα θαλασσινά. Αποτελούν θαυμάσιο ορεκτικό, αλλά αντενδείκνυνται σε ορισμένες παθήσεις.

Ψάρια του γλυκού νερού στο τραπέζι μας

Γωβιός (κωκοβιός ή κοκωβιός)
Ομοιογένεια μικρών ψαριών από την τάξη των ακανθοπτερυγίων. Υπάρχουν τρία είδη γωβιών: ο αποκαλούμενος “γάτα”, ο “ποταμίσιος” που είναι δυστυχώς γεμάτος αγκάθια, και ο “κωβιός του τέλματος”, ο οποίος δεν εκτιμάται πολύ.

Θρίσσα (λιπαριά)
Ψάρι με μακρουλό, σχεδόν ωοειδές σώμα, με μαυριδερές βούλες στη ράχη. Το μήκος της μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο. Πιάνεται στις εκβολές των ποταμών. Είναι καλό ψάρι, αλλά γεμάτο αγκάθια.
Κυπρίνος (σαζάνι)
Ο κυπρίνος είναι ψάρι του βυθού και αρέσκεται στο βούρκο. Για το λόγο αυτό πρέπει να καθαρίζεται καλά, πριν μαγειρευτεί. Η ράχη του είναι καστανή και τα πλευρά του χρυσαφιά. Είναι εξαίρετος όταν ψαρεύεται σε λίμνες ή ποτάμια. Στην περίπτωση αυτή έχει σάρκα ροδαλή, νόστιμη και εύπεπτη.

Λούτσος (έσοξ ή τούρνα)
Είναι το μεγαλύτερο ψάρι του γλυκού νερού (μπορεί να ξεπεράσει το 1 μέτρο). Η ράχη του είναι σκούρα, ενώ η κοιλιά του πιο ανοιχτόχρωμη. Το στόμα του είναι εφοδιασμένο με 700 και πλέον δόντια: Καταστρέφει πολλά άλλα ψάρια. Το κρέας του είναι λευκό και λεπτό, αλλά λίγο στεγνό.

Οξύρυγχος (ξυρρύξι ή μερσίνι ή στουρόνι)
Μεγάλο ψάρι που το μήκος του φτάνει τα 3 - 6 μέτρα και κάποτε ακόμη και τα 9 μέτρα. Βρίσκεται στη Μεσόγειο αλλά κυρίως στις Ρωσικές θάλασσες. Έχει χρώμα γκρίζο με κοιλιά ασπρουδερή. Ανεβαίνει στα ποτάμια κατά την εποχή της αναπαραγωγής. Η σάρκα του είναι πολύ πυκνή, δεν είναι πολύ νόστιμη και είναι πολύ δύσπεπτη. Το μεγαλύτερο είδος οξυρρύγχου, είναι ο ούσος της Κασπίας Θάλασσας και του Εύξεινου Πόντου, από τον οποίο βγαίνει το περίφημο Ρωσικό χαβιάρι. Από τη νηκτική του κύστη κατασκευάζουν ψαρόκολλα.

Πέρκα
Η πέρκα αναγνωρίζεται από την πράσινη - χρυσαφιά ράχη της, που αυλακώνεται από μαύρες γραμμές, καθώς και από τα κόκκινα αγκαθωτά της πτερύγια. Το κρέας είναι λεπτό και νόστιμο. Μαγειρεύεται ολόκληρη ή σε φιλέτα. Ψαρεύεται την άνοιξη κοντά στα ποτάμια και το καλοκαίρι στους βυθούς.

Πέστροφα
Το εξαίρετο αυτό ψάρι απαντάται σε δύο βασικά είδη: Πέστροφα η σολομοειδής: Το δέρμα της είναι άσπρο με κηλίδες μαυριδερές. Η ρόδινη σάρκα της θυμίζει σολομό (η πέστροφα αποτελεί υπογένος των σολομών) και την χρησιμοποιούμε όπως και αυτόν. Πέστροφα λιμναία ή ποταμίσια: Το δέρμα της είναι κιτρινοπράσινο και φέρει πλήθος μικρών κηλίδων. Στο είδος αυτό ανήκει και η Καλιφορνιακή πέστροφα, που εκτρέφεται στα περισσότερα ιχθυοτροφεία της Ευρώπης.

Σολομός
Μεγάλο σαρκοβόρο ατρακτοειδές ψάρι, που το μήκος του μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο και το βάρος του τα 20 κιλά. Ζει στα γλυκά νερά, όπου αναπαράγεται, και στη θάλασσα, όπου αναπτύσσεται. Ο καλύτερος σολομός είναι εκείνος που ψαρεύεται από τον Ιανουάριο έως το Σεπτέμβριο. Η σάρκα του έχει χαρακτηριστικό κοκκινωπό χρώμα, που γίνεται εντονότερο με το ψήσιμο. Παρασκευάζεται ολόκληρος ή σε φιλέτα, ενώ ο παστός σολομός είναι μια πανάκριβη και εξαιρετική λιχουδιά γα τους καλοφαγάδες.

Τίνκη (τίνκα ή γληνί)
Κοντόχοντρο ψάρι με πρασινωπό χρώμα και μαύρες κηλίδες. Το σώμα της τίνκης είναι καλυμμένο με λεπτά λέπια στο χρώμα του μπρούντζου. Το δέρμα της εκκρίνει άφθονη βλέννα. Ζει στο βούρκο των βυθών και διατηρεί μια δυσάρεστη γεύση βουρκίλας, αν δεν τη βάλουμε στο καθαρό νερό μόλις ψαρευτεί, ή αν δεν βάλουμε κάμποσο ξίδι στο στόμα της μόλις την πάρουμε από τον ψαρά.
Χέλι
Το χέλι έχει σώμα μακρουλό σαν εκείνο του φιδιού. Το δέρμα του είναι βλεννώδες και γλιστερό. Ζει στα τρεχούμενα νερά αλλά και στο βούρκο των βάλτων. Το χέλι των τρεχούμενων νερών έχει ράχη σκουροπράσινη, ενώ των τελμάτων έχει ράχη σχεδόν μαύρη και κοιλιά κιτρινωπή. Αναπαράγεται σε ορισμένες θάλασσες της γης και τα νεογνά του αναπλέουν τα ποτάμια, για να επιστρέψουν εκεί, απ΄ όπου ξεκίνησαν οι γονείς τους. Η σάρκα του είναι λίγο παχιά και αρκετά δύσπεπτη, αλλά είναι και εξαιρετικά νόστιμη.

Ψάρια της θάλασσας και μαγειρική 3

Σαρδέλα
Αφθονεί στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό Ωκεανό. Την άνοιξη ψαρεύεται σε μεγάλες ποσότητες. Για τη Μεσόγειο και τις δυτικές ακτές της Ευρώπης στον Ατλαντικό Ωκεανό, η σαρδέλα έχει την ίδια οικονομική σημασία που έχει η ρέγγα για τις βορειότερες χώρες της ηπείρου μας. Φρέσκια μαγειρεύεται κατά διαφόρους τρόπους και δίνει γευστικά φαγητά, αλλά είναι αρκετά δύσπεπτη. Διατηρημένη, τη βρίσκουμε παστή σε βαρέλια ή κουτιά (όπως οι αντζούγιες), ή κονσερβαρισμένη στο λάδι.

Σκορπιός
Είναι ένα άσχημο ψάρι, πολύ γνωστό στη Μεσόγειο. Η πυκνή λευκή σάρκα του δεν είναι και πολύ σπουδαία, αλλά δίνει πολύ καλή γεύση στις ψαρόσουπες.
Σκουμπρί (κολιός)
Μακρουλό, ατρακτοειδές ψάρι με πολύ λαμπερό χρώμα (η κοιλιά του είναι φιλντισένια, η ράχη του πράσινη και μπλε με σκούρα στίγματα). Το σκουμπρί, του οποίου υπάρχουν διάφορα είδη, έχει πολύ νόστιμη σάρκα, αλλά λίγο βαριά και λιπαρή. Τα μικρά σκουμπριά διατηρούνται σε φιλέτα στο λάδι και σε άσπρο κρασί. Τα άλλα, καταναλώνονται φρέσκα και είναι καλά κυρίως την άνοιξη και τον Αύγουστο. Ψαρεύεται σε μεγάλες ποσότητες στον Εύξεινο Πόντο, όπως επίσης και στις ελληνικές θάλασσες.

Σκυλόψαρο
Ψάρι της οικογένειας των καρχαριιδών. Είναι μεγάλων διαστάσεων και έχει σχήμα ατρακτοειδές. Το κρέας του αν και δεν εκτιμάται ιδιαίτερα, έχει ευχάριστη γεύση. Πωλείται σε φέτες. Μικρότερο είδος του είναι και ο γαλέος.

Σμέρνα (πετρόμυζο)
Μοιάζει με το χέλι αλλά ξεχωρίζει από το κίτρινο δέρμα της, που φέρει σκούρες κηλίδες, και από τα ραχιαία πτερύγιά της, που είναι χωρισμένα. Τα επτά ανοίγματα των βραγχίων της σχηματίζουν δύο επιμήκεις γραμμές στη βάση του λαιμού. Η θαλασσινή σμέρνα ανεβαίνει την άνοιξη στα ποτάμια. Έχει νόστιμο κρέας, αλλά δαγκώνει δυνατά και χύνει δηλητήριο, που προξενεί πόνο.

Τσιπούρα
Ψάρι με ελαφρά στρογγυλό σχήμα και πλακουτσωτό κεφάλι. Έχει μια ασημένια ράβδωση ανάμεσα στα μάτια, που την κάνει να ξεχωρίζει από τα λυθρίνια. Το χρώμα της είναι μπλε σκούρο στη ράχη και κίτρινο χρυσαφί στα πλευρά, με μικρές σκούρες ταινίες. Η λεγόμενη “βασιλική τσιπούρα” είναι η πιο νόστιμη.

Τόννος
Μεγάλο ψάρι που το μήκος του μπορεί να φτάσει μέχρι 6 μέτρα και το βάρος του μέχρι 900 κιλά. Υπάρχουν πολλά είδη τόννου: τόννος ο κοινός, τόννος ο λευκός, τοννάκι, κ.ά. Ζει κυρίως στη Μεσόγειο αλλά και στον Ατλαντικό και Ινδικό Ωκεανό. Ψαρεύεται με μακριές πετονιές και ειδικά δίχτυα. Το κρέας του έχει χρώμα ρόδινο προς το κόκκινο και είναι πολύ νόστιμο. Στον τόννο διακρίνουμε πολλά μέρη, αλλά το καλύτερο είναι το κοιλιακό μέρος. Τρώγεται φρέσκος ή διατηρημένος στο λάδι ή στην άλμη (λακέρδα). Οι μικροί τόννοι είναι πολύ γνωστοί σ΄ εμάς σαν παλαμίδες.

Χριστόψαρο
Έχει αλλόκοτη μορφή, χρώμα χρυσοκίτρινο και μαύρες κηλίδες στα πλευρά. Το χοντρό του κεφάλι είναι εφοδιασμένο με αγκάθια. Η σάρκα του είναι εξαιρετική μαγειρεύεται όπως το καλκάνι, ο ρόμβος και η γλώσσα. Πάντως είναι προτιμότερο να το παρουσιάζουμε σε φιλέτα. Μπαίνει στη σύνθεση της μπουγιαμπέσσας.

Ψήσσα (βούγλωσσα ή ψησσί)
Μοιάζει με τη γλώσσα, αλλά η σάρκα της, μολονότι πολύ λεπτή, είναι λιγότερο πυκνή. Έχει και αυτή δύο μάτια στο δεξί μέρος του κεφαλιού της.

Ψάρια της θάλασσας και μαγειρική 2

Λαβράκι
Το λαβράκι συγγενεύει στο σχήμα με την πέρκα, η οποία είναι ψάρι του γλυκού νερού, είναι μόνο πιο μακρύ και μπορεί να φτάσει τα 80 εκατ. Στις ελληνικές θάλασσες είναι πολύ γνωστό, ιδίως το είδος “λαβράκι ο λύκος”. Πρόκειται για ψάρι αχόρταγο, που καταβροχθίζει μεγάλες ποσότητες τροφής και μεγαλώνει πολύ γρήγορα. Ανήκει στα λεγόμενα καταδρομικά ψάρια, γιατί γεννά στη θάλασσα κατεβαίνοντας γι΄ αυτό το σκοπό από τα γλυκά νερά, όπου περνά μέρος της ζωής του για την εξασφάλιση τροφής. Η σάρκα του είναι λευκή και εύγευστη, ενώ οι ωοθήκες του δίνουν αυγοτάραχο, που πάντως είναι κατώτερης ποιότητας. Είναι ψάρι μεταναστευτικό και κάθε χρόνο σε τακτές εποχές, μετακινείται. Οι μετακινήσεις του αυτές δεν έχουν ακόμη μελετηθεί αρκετά.
Λυθρίνι (ερυθρίνος)
Χαρακτηριστικό είναι το ρόδινο χρώμα του με τις ασημένιες ανταύγειες στα πλευρά. Το σώμα του είναι μακρουλό και χοντρό, έχει αρκετά μεγάλο κεφάλι και τα ραχιαία του πτερύγια είναι αγκαθωτά. Είναι από τα πιο εκλεκτά και νόστιμα ψάρια της Μεσογείου και ιδιαίτερα των ελληνικών θαλασσών. Φτάνει τα 60 εκατ. μήκος και στην οικογένειά του ανήκουν αρκετά είδη, όπως ο πάζελλος ή λυθρίνι του πελάγους, η μουρμούρα, οι μπαλάδες κ.ά.

Μαρίδα
Γένος ακανθοπτερυγίων ψαριών που περιλαμβάνει είδη μικρών ψαριών, τα οποία μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Χαρακτηριστικό του γένους είναι η απουσία δοντιών στον ουρανίσκο. Το μήκος φτάνει μέχρι και 18 εκατ. και το χρώμα της είναι γκρίζο. Ένα είδος που έχει μαυριδερό χρώμα και είναι περισσότερο λεπτή, η λεγόμενη “μαύρη μαρίδα” είναι πιο νόστιμη και γι΄ αυτό προτιμάται ιδιαίτερα. 

Μουγγρί
Συχνά το ονομάζουν και “χέλι της θάλασσας”. Το μήκος του μπορεί να φτάσει τα 2 μέτρα και έχει σκούρο χρώμα στη ράχη, με γαλαζωπές ανταύγειες, ενώ η κοιλιά του είναι άσπρη. Ψαρεύεται στις ελληνικές θάλασσες και το βρίσκουμε συχνά στην αγορά. Η σάρκα του θυμίζει χέλι, αλλά είναι κατώτερη.

Μπαρμπούνι
Ανήκει στην οικογένεια των μουλλιδών. Είναι μικρό πωγωνοφόρο ψάρι και ζει στις θερμές θάλασσες. Έχει πολύ εύπεπτο κρέας, πλούσιο σε λευκώματα και εξαιρετικά κατάλληλο για κάθε είδους δίαιτα. Μαγειρεύεται με πολλούς τρόπους και μπορεί να σερβιριστεί τόσο σαν πρώτο, όσο και σαν κύριο πιάτο.

Μυλοκόπι
Το ψάρι αυτό ζει στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τον Ινδικό Ωκεανό. Είναι αρκετά μεγάλο (30 - 60 εκατ. μήκος), συμπιεσμένο στα πλάγια, χρώματος κιτρινωπού στη ράχη, με σκούρα σειρήτια και γκρίζα - ασημένια κοιλιά. Έχει ραχιαία πτερύγια και γενάκι στην κάτω σιαγόνα. Η σάρκα του είναι πολύ καλή, με λεπτή γεύση.

Νταούκι (λευκίσκος ή ασπρόψαρο)
Ανήκει, όπως η μουρούνα, στην οικογένεια των γάδων, από την οποία διαφέρει στα πτερύγια: 2 ραχιαία και ένα κοιλιακό. Το μήκος του φτάνει έως 1 μέτρο, έχει χρώμα πρασινωπό γκρίζο και ψαρεύεται όλες τις εποχές. Η σάρκα του είναι ευκολοχώνευτη. Εκτιμάται πολύ, παρόλο που είναι λίγο άνοστο. Πρέπει πάντα να τρώγεται πολύ φρέσκο.

Ξιφίας
Μεγάλο ψάρι, που συχνά ξεπερνά τα 5 μέτρα. Έχει σώμα ατρακτοειδές, με σκληρό δέρμα, και το επάνω σαγόνι του προεκτείνεται σ΄ ένα μακρύ και μυτερό ξίφος (σ΄ αυτό ακριβώς οφείλεται και η ονομασία του). Απαντάται στη Μεσόγειο και ψαρεύεται για το νόστιμο κρέας του, το οποίο είναι λευκό και προσφέρεται σε φέτες. Επιτίθεται εναντίον άλλων ψαριών, ακόμη και εναντίον πλοιαρίων. 

Πεσκαντρίτσα
Ψάρι πολύ γνωστό στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό. Έχει σώμα καστανό που καταλήγει σε μια αρκετά μεγάλη ουρά. Η κοινή πεσκαντρίτσα ονομάζεται επίσης και “φρύνος της θάλασσας”. Η σάρκα της είναι εξαίρετη και γι΄ αυτό είναι πολύ ακριβή.

Ρέγγα
Η ρέγγα συναντάται σε όλες τις θάλασσες. Το σχήμα της είναι πλακουτσωτό και το μήκος της μπορεί να φτάσει και τα 30 εκατ. Η κοιλιά και η ράχη της είναι ασημόχρωμες, αλλά στο σύνολό της είναι γαλαζωπή. Τα λέπια της αφαιρούνται εύκολα. Τρώγεται τόσο φρέσκια όσο και παστή (λευκή ρέγγα) ή παστή και καπνιστή, ή ακόμη και μαρινάτη. Ανάλογα με την εποχή που ψαρεύεται, διακρίνεται σε ρέγγα χειμερινή, ρέγγα θερινή, ρέγγα νέα, ρέγγα του Αγίου Βαρθολομαίου κ.λ.π. Ψαρεύεται κυρίως στη Νορβηγία, τη Σκωτία και την Ολλανδία. Δεν είναι πολύ ακριβό ψάρι.

Ρόμβος (συάκι)
Ο ρόμβος ανήκει στην ίδια οικογένεια με το καλκάνι. Το σώμα του είναι πολύ πλατύ και ρομβοειδές. Στη Μεσόγειο απαντώνται επτά είδη ρόμβου. Ζει στο βούρκο του βυθού. Η σάρκα του είναι εξαιρετικά νόστιμη.

Σαλάχι
Ζει στις ψυχρές και στις εύκρατες θάλασσες. Πρόκειται για ψάρι τεράστιο, που το μήκος του μπορεί να φτάσει τα 10 - 12 μέτρα. Το δέρμα του καλύπτεται από σκληρά λέπια και έχει χρώμα γκριζόμαυρο στη ράχη, ενώ η κοιλιά του είναι λευκή. Το ρύγχος του είναι κοντό και αμβλύ. Οι βρογχιακές του σχισμές είναι πελώριες. Το σαλάχι είναι το μεγαλύτερο ψάρι του Β. Ατλαντικού, με βάρος που μπορεί να φτάσει σε πολλούς τόνους. Παλαιότερα ψαρευόταν πολύ για το εξαιρετικό λάδι του συκωτιού του. Ένα μικρότερο είδος σαλαχιού φτάνει στην αγορά σε φέτες. Έχει σάρκα λευκή και καλή, αλλά πρέπει να σιτέψει επί δύο ημέρες, πριν μαγειρευτεί για να γίνει τρυφερή. Γενικά πάντως είναι κάπως δύσπεπτο.

Σαργός
Ψάρι γκρίζο - ασημί, με οκτώ κάθετες σκούρες ταινίες κατ΄α μήκος των πλευρών του, και με μια μαύρη κηλίδα στην ουρά. Οι διαστάσεις του διαφέρουν πολύ και το βάρος του μπορεί να φτάσει τα 2 κιλά. Η σάρκα του είναι νόστιμη, μολονότι δεν πρόκειται για ψάρι πρώτης ποιότητας.

Ψάρια της θάλασσας για μαγειρική

Αντζούγιες (γαύρος ή χαμψί)
Πρόκειται για μικρά ψάρια που μοιάζουν με τις σαρδέλες. Αφθονούν τόσο στις ελληνικές όσο και σ΄ όλες τις θάλασσες του κόσμου. Ψαρεύονται από το Μάρτιο έως τον Αύγουστο και διατηρούνται στο αλάτι ή στο λάδι, για να χρησιμοποιηθούν σαν ορεκτικό. Στο αλάτι διατηρούνται ολόκληρες και πρέπει πρώτα να πλυθούν, για να φύγει το αλάτι της θάλασσας, πριν χρησιμοποιηθούν ξεκοκκαλισμένες και χωρισμένες σε φιλέτα. Στο λάδι διατηρούνται έτοιμες σε φιλέτα και συχνά μαζί με κάπαρη. Στο εμπόριο τις βρίσκουμε και σε μορφή πάστας σε σωληνάρια (αντζουγόπαστα) ή σαν βούτυρο αντζούγιας. Οι φρέσκες αντζούγιες (ο γνωστότατος γαύρος) παρασκευάζονται με πολλούς τρόπους και αποτελούν ένα νόστιμο και οικονομικό πιάτο.
Βακαλάος
Ο βακαλάος ή μπακαλιάρος ανήκει στην οικογένεια των γάδων και ζει κυρίως στις βόρειες θάλασσες, αλλά και στη Μεσόγειο. Το μήκος του μπορεί να φτάσει το ενάμισι μέτρο και το βάρος του μέχρι 50 κιλά. Ψαρεύεται όλες σχεδόν τις εποχές, ιδιαίτερα όμως από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο. Τρώγεται φρέσκος αλλά και διατηρημένος σε διάφορες μορφές. Στην χώρα μας χρησιμοποιούμε κυρίως τον αποξηραμένο και παστό μπακαλιάρο, αλλά τα τελευταία χρόνια βρίσκουμε επίσης στην αγορά και κατεψυγμένα φιλέτα του. Οι βακαλάοι των ελληνικών θαλασσών -τα γνωστά μας μπακαλιαράκια- είναι μικροί (συνήθως δεν ξεπερνούν το 1 κιλό) και τρώγονται νωποί. Όπως είναι γνωστό, από το συκώτι ενός είδους βακαλάου, της μουρούνας, εξάγεται το μουρουνέλαιο, που είναι πλούσιο σε βιταμίνη Δ και δίνεται στα παιδιά για την πρόληψη της ραχίτιδας. Επίσης με τα αυγά του βακαλάου παρασκευάζεται ένα αυγοτάραχο, το λεγόμενο “νορβηγικό χαβιάρι”. Η σάρκα του βακαλάου είναι λευκή, άπαχη και εύπεπτη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις μορφές δίαιτας, εκτός από την ανάλατη, όταν φυσικά πρόκειται για παστό βακαλάο.

Γαλέος
Ψάρι της Μεσογείου με πολύ λεπτή και ευπαθή σάρκα. Επειδή δεν διατηρείται, συχνά καταναλώνεται επί τόπου.

Γλώσσα
Το ψάρι αυτό έχει σχήμα επίπεδο και ωοειδές. Καλύπτεται από λεπτά λέπια και το επάνω μέρος του έχει χρώμα καστανό, ενώ το κάτω μέρος είναι λευκό. Ζει μέσα στην άμμο και έχει σάρκα λευκή και πολύ ντελικάτη, που εκτιμάται πάρα πολύ. Πριν την ετοιμάσουμε, πρέπει να της αφαιρέσουμε το λεπτό δέρμα που καλύπτει τη σάρκα της.

Ζαργάνα (σακοράφα)
Γένος ψαριών της οικογένειας των φυσοστόμων. Το σώμα της είναι μακρουλό και κυλινδρικό. Τα σαγόνια της επιμηκύνονται πολύ και σχηματίζουν ένα είδος ράμφους, που φέρει μια σειρά από κωνικά δόντια. Η σάρκα της είναι αρκετά νόστιμη. Το κόκκαλό της έχει πρασινωπή απόχρωση, που σχεδόν χάνεται με το βράσιμο. Τα ψάρια αυτά μαζεύονται κατά κοπάδια στον πορθμό του Ευρίπου (Χαλκίδα), όπου τα τραβά το ισχυρό παλλιρρoικό ρεύμα, και ψαρεύονται εύκολα.

Καλκάνι
Πρόκειται για ένα ψάρι επίπεδο, ωοειδές ή ρομβοειδές, με λοξό στόμα. Η κάτω σιαγόνα του προεξέχει και τα μάτια του έχουν την ιδιομορφία να είναι τοποθετημένα και τα δύο αριστερά. Το μήκος του φτάνει τα 80 εκατ. Το χρώμα του είναι γκρίζο σκούρο με λευκές κηλίδες. Το καλκάνι είναι αρκετά χοντρό και πωλείται σε φέτες. Η σάρκα του είναι πολύ λεπτή και εκτιμάται ιδιαίτερα. 

Κέφαλος
Ψάρι της οικογένειας των μουγελιδών, με λεπτό σώμα σκεπασμένο από μεγάλα στρογγυλά λέπια, και μεγάλο κεφάλι. Έχει χρώμα γκρίζο στη ράχη και αργυρό στην κοιλιά. Το μήκος του φτάνει τα 60 εκατ. και το βάρος του μέχρι 6 κιλά. Η σάρκα του, που είναι πλούσια σε λευκώματα, είναι πολύ νόστιμη και πλούσια σε βιταμίνες.

Κουτσομούρα (λασπομπάρμπουνο)
Ψαρεύεται κυρίως στις ακτές της Μεσογείου. Η σάρκα της είναι λεπτή και πολύ νόστιμη. Δεν πρέπει να την συγχέουμε με το μπαρμπούνι (τρίγλη), με το οποίο μοιάζει.

Θρεπτική αξία και κατηγορίες ψαριών

ψάρια και θαλασσινά
Το κρέας δεν είναι  η μόνη πλούσια σε πρωτεϊνες τροφή. Το ψάρι είναι εξίσου πρώτης τάξεως τροφή από άποψη θρεπτικότητας, γιατί είναι πλούσιο σε μεταλλικά άλατα και ιδιαίτερα σε φώσφορο, θείο, ιώδιο και βιταμίνες. Η σάρκα του ψαριού -λευκή γενικά αλλά και ροζ ή κόκκινη όπως στην περίπτωση του σολομού, του οξύρρυγχου και του τόνου- είναι ποιοτικά παραπλήσια εκείνης των άλλων ζώων, με ένα ποσοστό 16-22% πρωτεϊνικών ουσιών. Η περιεκτικότητά του σε λιπαρές ουσίες κυμαίνεται σε διάφορα ποσοστά, ανάλογα με το είδος του ψαριού, π.χ. το χέλι περιέχει 20% λιπαρές ουσίες, ενώ ο βακαλάος μόλις 5%. 
Η θρεπτική επίσης αξία ποικίλλει ανάλογα με την κατηγορία του ψαριού. 
  • Ψάρια της θάλασσας: Είναι ασφαλώς τα πιο πολυάριθμα και στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν χαρακτηριστική και έντονη γεύση. Είναι εξαιρετικά πλούσια σε μεταλλικά άλατα -όπως φώσφορο, θείο, ιώδιο- πράγμα που τα κάνει βασική τροφή για ανθρώπους με έντονη πνευματική δραστηριότητα. Επιπλέον είναι και πολύ εύπεπτα. Χάρη στη μεγάλη τους περιεκτικότητα σε φώσφορο, τα ψάρια παίζουν σημαντικό ρόλο στην τόνωση του νευρικού μας συστήματος. 
  • Ψάρια του γλυκού νερού: Είναι ίσως λιγότερο νόστιμα από τα ψάρια της θάλασσας, -αυτή τουλάχιστον είναι η γνώμη πολλών ανθρώπων-, ωστόσο δεν αποτελούν λιγότερο εκλεκτό φαγητό. Αρκεί να αναφέρει κανείς το σολομό ή την πέστροφα, για να απαλλαγεί από κάθε προκατάληψη. Όπως και στα θαλασσινά ψάρια, η θρεπτική τους αξία εξαρτάται από την περιεκτικότητά τους σε λιπαρές ουσίες. Σημειώνουμε ότι σαν ψάρια του γλυκού νερού θεωρούνται: το χέλι, ο σολομός και ο οξύρρυγχος, αν και από πολλές απόψεις τα ψάρια αυτά είναι θαλασσινά. 
  • Οστρακόδερμα: Εκτιμώνται πάρα πολύ, γιατί΄η σάρκα τους είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα. Είναι όμως αρκετά δύσπεπτα. 
  • Μαλάκια: Το σώμα τους είναι μαλακό, κλεισμένο συχνά σε ασβεστολιθικό, και κάποτε και κερατοειδές, όστρακο. Όταν δεν έχουν εξωτερικό όστρακο, έχουν συχνά ένα εσωτερικό κόκκαλο, όπως οι σουπιές ή τα καλαμάρια. Τα νεογνά τους, βγαίνοντας από το αυγό, είναι συνήθως στην πραγματικότητα νύμφες και υφίστανται μεταμορφώσεις. Δεν είναι ιδιαίτερα θρεπτικά, αλλά έχουν ευχάριστη γεύση και είναι ορεκτικά. 
Όλα τα ψάρια μπορούν επίσης να διαιρεθούν σε ψάρια με λιπαρή και ψάρια με άπαχη σάρκα. Ανάμεσα στα πρώτα αναφέρουμε: το χέλι, τον τόνο, τη σαρδέλα και τον κυπρίνο. Είναι λίγο πιο θρεπτικά από τα δεύτερα και είναι πιο κατάλληλα κυρίως για τα παιδιά, που βρίσκονται σε ηλικία αναπτύξεως, γιατί περιέχουν σε μεγάλη ποσότητα την αντιρραχιτική βιταμίνη Δ. Ανάμεσα στα άπαχα ψάρια αναφέρουμε: τη γλώσσα, το βακαλάο (φρέσκο και παστό), το ρόμβο, το σαλάχι και την πέστροφα. Συνιστώνται στη διατροφή ηλικιωμένων ατόμων και αρρώστων, γιατί είναι πολύ εύπεπτα.
Παλαιότερες αναρτήσεις Αρχική σελίδα