Ψάρια της θάλασσας για μαγειρική

Αντζούγιες (γαύρος ή χαμψί)
Πρόκειται για μικρά ψάρια που μοιάζουν με τις σαρδέλες. Αφθονούν τόσο στις ελληνικές όσο και σ΄ όλες τις θάλασσες του κόσμου. Ψαρεύονται από το Μάρτιο έως τον Αύγουστο και διατηρούνται στο αλάτι ή στο λάδι, για να χρησιμοποιηθούν σαν ορεκτικό. Στο αλάτι διατηρούνται ολόκληρες και πρέπει πρώτα να πλυθούν, για να φύγει το αλάτι της θάλασσας, πριν χρησιμοποιηθούν ξεκοκκαλισμένες και χωρισμένες σε φιλέτα. Στο λάδι διατηρούνται έτοιμες σε φιλέτα και συχνά μαζί με κάπαρη. Στο εμπόριο τις βρίσκουμε και σε μορφή πάστας σε σωληνάρια (αντζουγόπαστα) ή σαν βούτυρο αντζούγιας. Οι φρέσκες αντζούγιες (ο γνωστότατος γαύρος) παρασκευάζονται με πολλούς τρόπους και αποτελούν ένα νόστιμο και οικονομικό πιάτο.
Βακαλάος
Ο βακαλάος ή μπακαλιάρος ανήκει στην οικογένεια των γάδων και ζει κυρίως στις βόρειες θάλασσες, αλλά και στη Μεσόγειο. Το μήκος του μπορεί να φτάσει το ενάμισι μέτρο και το βάρος του μέχρι 50 κιλά. Ψαρεύεται όλες σχεδόν τις εποχές, ιδιαίτερα όμως από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο. Τρώγεται φρέσκος αλλά και διατηρημένος σε διάφορες μορφές. Στην χώρα μας χρησιμοποιούμε κυρίως τον αποξηραμένο και παστό μπακαλιάρο, αλλά τα τελευταία χρόνια βρίσκουμε επίσης στην αγορά και κατεψυγμένα φιλέτα του. Οι βακαλάοι των ελληνικών θαλασσών -τα γνωστά μας μπακαλιαράκια- είναι μικροί (συνήθως δεν ξεπερνούν το 1 κιλό) και τρώγονται νωποί. Όπως είναι γνωστό, από το συκώτι ενός είδους βακαλάου, της μουρούνας, εξάγεται το μουρουνέλαιο, που είναι πλούσιο σε βιταμίνη Δ και δίνεται στα παιδιά για την πρόληψη της ραχίτιδας. Επίσης με τα αυγά του βακαλάου παρασκευάζεται ένα αυγοτάραχο, το λεγόμενο “νορβηγικό χαβιάρι”. Η σάρκα του βακαλάου είναι λευκή, άπαχη και εύπεπτη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις μορφές δίαιτας, εκτός από την ανάλατη, όταν φυσικά πρόκειται για παστό βακαλάο.

Γαλέος
Ψάρι της Μεσογείου με πολύ λεπτή και ευπαθή σάρκα. Επειδή δεν διατηρείται, συχνά καταναλώνεται επί τόπου.

Γλώσσα
Το ψάρι αυτό έχει σχήμα επίπεδο και ωοειδές. Καλύπτεται από λεπτά λέπια και το επάνω μέρος του έχει χρώμα καστανό, ενώ το κάτω μέρος είναι λευκό. Ζει μέσα στην άμμο και έχει σάρκα λευκή και πολύ ντελικάτη, που εκτιμάται πάρα πολύ. Πριν την ετοιμάσουμε, πρέπει να της αφαιρέσουμε το λεπτό δέρμα που καλύπτει τη σάρκα της.

Ζαργάνα (σακοράφα)
Γένος ψαριών της οικογένειας των φυσοστόμων. Το σώμα της είναι μακρουλό και κυλινδρικό. Τα σαγόνια της επιμηκύνονται πολύ και σχηματίζουν ένα είδος ράμφους, που φέρει μια σειρά από κωνικά δόντια. Η σάρκα της είναι αρκετά νόστιμη. Το κόκκαλό της έχει πρασινωπή απόχρωση, που σχεδόν χάνεται με το βράσιμο. Τα ψάρια αυτά μαζεύονται κατά κοπάδια στον πορθμό του Ευρίπου (Χαλκίδα), όπου τα τραβά το ισχυρό παλλιρρoικό ρεύμα, και ψαρεύονται εύκολα.

Καλκάνι
Πρόκειται για ένα ψάρι επίπεδο, ωοειδές ή ρομβοειδές, με λοξό στόμα. Η κάτω σιαγόνα του προεξέχει και τα μάτια του έχουν την ιδιομορφία να είναι τοποθετημένα και τα δύο αριστερά. Το μήκος του φτάνει τα 80 εκατ. Το χρώμα του είναι γκρίζο σκούρο με λευκές κηλίδες. Το καλκάνι είναι αρκετά χοντρό και πωλείται σε φέτες. Η σάρκα του είναι πολύ λεπτή και εκτιμάται ιδιαίτερα. 

Κέφαλος
Ψάρι της οικογένειας των μουγελιδών, με λεπτό σώμα σκεπασμένο από μεγάλα στρογγυλά λέπια, και μεγάλο κεφάλι. Έχει χρώμα γκρίζο στη ράχη και αργυρό στην κοιλιά. Το μήκος του φτάνει τα 60 εκατ. και το βάρος του μέχρι 6 κιλά. Η σάρκα του, που είναι πλούσια σε λευκώματα, είναι πολύ νόστιμη και πλούσια σε βιταμίνες.

Κουτσομούρα (λασπομπάρμπουνο)
Ψαρεύεται κυρίως στις ακτές της Μεσογείου. Η σάρκα της είναι λεπτή και πολύ νόστιμη. Δεν πρέπει να την συγχέουμε με το μπαρμπούνι (τρίγλη), με το οποίο μοιάζει.